Kapala-bhati. cz.2

Kapala-bhati (oddychanie brzuszne, przeponowe) cz. 2

W sanskrycie słowo kapala oznacza czaszkę, a bhati rozjaśnianie, świecenie, a zatem termin kapala-bhati odnosi się do praktyki sprawiającej, że czaszka zaczyna jaśnieć. Chociaż jest to ćwiczenie oddechowe zalicza się je do szatkrija czyli sześciu praktyk oczyszczających. Ćwiczenie to wykonuje się przed właściwą praktyką pranajamy, aby oczyścić przewody nosowe i zlikwidować skurcze oskrzeli.
Ponieważ wiele osób ma w czasie oddychania kłopoty z opanowaniem właściwych ruchów przepony, do wykonywania tego ćwiczenia przystępujemy dopiero po jedno lub dwumiesięcznej praktyce oddychania naprzemiennego (Anuloma viloma).
Kilka rund energicznego kapala-bhati pobudza każda pojedynczą komórkę ciała. Wraz z wydłużaniem czasu wykonywania ćwiczenia i zwiększającą się stopniowo ilością energii wkładanej w ćwiczenie, utrzymanie właściwej pozycji siedzącej może stać się dość trudne. Z tego tez powodu zaleca się praktykowanie kapala-bhati w pozycji lotosu, o ile jest to możliwe. W tym ułożeniu stopy są zablokowane, umożliwiając utrzymanie stabilnej pozycji przez cały czas trwania praktyki.
W ćwiczeniu tym główny nacisk zostaje położony na wydech, podczas gdy wdech jest łagodny, spokojny i dłuższy niż wydech.
W ćwiczeniu kapala-bhati wydech jest krótki i gwałtowny, wymuszony silnym napięciem mięśni brzucha i wepchnięciem ich w głąb jamy brzusznej. Ten nagły skurcz mięśni zmusza przeponę do przesunięcia się w górę, ku klatce piersiowej. Uciskane w ten sposób płuca usuwają prawie całe powietrze. Po gwałtownym wydechu mięśnie brzucha rozluźniają się, co pozwala przeponie opaść w dół. W tym momencie płuca, uwolnione od ucisku przepony mogą swobodnie wypełnić się powietrzem. W przypadku kapala-bhati każdy wdech i wydech jest wymuszony pracą mięśni brzucha i przepony. Wdechy i wydechy, następujące jeden po drugim w szybkim tempie są wynikiem pojawiających się na przemian gwałtownych skurczy mięśni brzucha i krótkich momentów ich rozluźnienia. W ćwiczeniu wydech trwa zwykle 4 razy krócej niż wdech. Wydech jest zawsze gwałtowny, silny i krótki, a wdech bierny, wolny i dłuższy.
Kapala-bhati wykonuje się w rundach składających się z określonej ilości wdechów i wydechów. Osoby niemające doświadczenia w pracy z oddechem powinny rozpocząć praktykę od trzech rund składających się z 10-15 wydechów. Korzystając z porady nauczyciela do każdej rundy można stopniowo dodawać po 10 wydechów tygodniowo, robiąc ostatecznie po 120 wydechów w czasie rundy. Pomiędzy poszczególnymi rundami, w czasie krótkich przerw, należy wziąć kilka spokojnych oddechów. W zależności od indywidualnych możliwości nauczyciel może zalecić zwiększenie ilości rund.
W czasie wykonywania kapala-bhati uwagę kierujemy na mięśnie brzucha i splot słoneczny umiejscowiony w okolicach pępka, w miejscu, gdzie magazynuje się energia życiowa. Koncentrację należy utrzymywać przez cały czas trwania ćwiczenia, tak aby pobudzić pranę w suszumna-nadi, co jest odczuwalne jako dreszcze wzdłuż kręgosłupa, a w szczególności w ośrodkach nerwowych.
Kapala-bhati oczyszcza układ oddechowy i przewody nosowe oraz likwiduje skurcze oskrzeli. Dzięki temu ćwiczeniu szczyty płuc zostają właściwie dotlenione, a wymiana gazowa, tj. przyswojenie tlenu i wydalenie dwutlenku węgla, staje się bardziej efektywna. Technika ta jest najlepszym sposobem na zwiększenie poboru tlenu przez organizm.

Na podstawie książki Ilustrowany podręcznik jogi. Swami Vishnu Devananda
Tłum. Agata Świerzowska