05 June, 2008

Dlaczego joga

Joga przynosi relaks, odprężenie i dobry nastrój.
Polepsza sprawność fizyczną i zdrowie.
Pobudza krążenie i pracę układu trawiennego.
Daje siłę do przezwyciężania trudności dnia codziennego i łagodzi stresy.
Reguluje ciśnienie krwi oraz gospodarkę hormonalną organizmu.
Usuwa zmęczenie i przynosi uspokojenie ciała i umysłu.
Odmładza ciało i umysł.

Ale, jak powiada moja nauczycielka, jest jeden haczyk - trzeba ćwiczyć.
A ćwiczenia to tzw. asany czyli pozycje jogi. Jest ich według niektórych 84 według innych 84 tysiące. Są też tacy, którzy twierdzą, że jest tyle asan, ile ćwiczących. Asany są prostymi ćwiczeniami (z niektórymi spotkałeś się w szkole na lekcjach wf-u, m.in. świeca czy most), które może wykonywać większość osób od 5 do 100 i więcej lat.

Stopień trudności asan dozuje się stopniowo w miarę rozluźniania ciała i postępów w praktyce. Asany wykonuje się jedna po drugiej, we wzajemnie uzupełniającym się zestawie, który poruszy ciało aż do głębi.
Asany poznajemy całe życie, każdego dnia jest coś do odkrycia.

Oprócz asan są też ćwiczenia oddechowe, wzmacniające aparat oddechowy oraz pomagające kontrolować umysł. Kiedy jesteśmy pod wpływem negatywnych emocji, oddech staje się krótki, kiedy jesteśmy wypoczęci, oddech jest dłuższy i pełniejszy. Kiedy kontrolujemy oddech, uczymy się kontrolować umysł.

Maciej Siudyła

Korzyści płynące z wykonywania asan

Kontynuując naszą wędrówkę po nauce jogi, zastanawiałem się, co mógłbym teraz przedstawić. Wtedy przypomniałem sobie o książce, wydanej jeszcze w zamierzchłych czasach, autorstwa Maliny Michalskiej. Jest ona o tyle cenna, że oprócz zdjęć i technicznych opisów podaje korzyści płynące z wykonywania poszczególnych pozycji.

I tak, jedną z najważniejszych pozycji jest stanie na głowie. Nogi unoszą się w górę, krew spływa pod działaniem siły grawitacji do głowy, dzięki czemu odpoczywa serce, a nasze szare komórki są intensywnie dotleniane.
Nie myśl, że tę pozycję wykonuje się na pierwszych zajęciach. Wymaga ona pewnego rozćwiczenia i przygotowania. Kiedy palisz papierosy, a mam nadzieję, że nie, okres ten wydłuży się, bo stwardnienie twoich naczyń krwionośnych od dymu może spowodować niewielkie krwawienie z nosa pod wpływem zwiększonego napływu krwi.
Słyszałem też, że kiedy nauczyciel ogłosił, iż na następnych zajęciach będzie ćwiczyć się stanie na głowie – nikt nie przyszedł. Możesz to sobie wyobrazić? Bo ja tak. Też kiedyś poczułem obawę kiedy nauczyciel polecił wykonanie tzw. mostka, schodząc rękami po ścianie aż do podłogi (stoi się tyłem do ściany). Ale moje zaufanie do nauczyciela było tak duże, że uwierzyłem, iż mogę to zrobić (za trzecim razem udało się).
Pozytywne myślenie i wiara pomagają nie tylko w wykonywaniu asan. Kiedy mowiszsz, że możesz to zrobić lub zrobisz to, kiedy trochę potrenujesz - nastawiasz się na sukces. Kiedy mówisz "nie mogę, jest to niemożliwe, zrobię to w przyszłym życiu", to już twój umysł zamyka się.

Ale mamy też łatwiejszą pozycję o podobnym działaniu, zwaną „świecą". Nogi wędrują do góry z leżenia na plecach, ręce trzymają plecy, a głowa spoczywa na podłodze z brodą przyciśniętą do mostka.
Jeśli nie możesz wykonać obu powyższych pozycji, twoje ciało wymaga jeszcze głębszego przygotowania lub jesteś początkujący. Możesz wykonać „psa z głową na dole". W tej pozycji nogi i ręce są na podłodze, a biodra unoszą się do góry, jakby ktoś podnosił cię za pasek do góry, a ty kurczowo trzymasz się stopami i nogami podłogi. Ciało przybiera kształt odwróconej litery V. Dużą zaletą tej pozycji jest to, iż łagodzi złogi wapienne w piętach, zwane ostrogami.

Kolejną wspaniałą pozycją jest "pług". Od razu przypomina mi się, jak mój szwagier przyszedł na zajęcia, a później na większym spotkaniu rodzinnym mówił tak: „ Maciej stoi na środku mówi "pług" lub jakaś inna "koparka" i wszyscy ćwiczą". Dla wyjaśnienia – nie ma asany, zwanej "koparką". Swoją drogą szkoda, że szwagier nie przychodzi na zajęcia, bo ostatnio widziałem u niego spięte barki i pojawiający się brzuszek.

No właśnie - czy ćwicząc asany można schudnąć? Odpowiem, że wykonując pozycję, wprowadzamy organizm w stan równowagi zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Kiedy dołożysz do tego pozytywne myślenie połączone z determinacją, uczynisz cuda.
Ja od kilkunastu lat utrzymuję się w tej samej wadze. Ostatnio wbiłem się w mój ślubny garnitur (liczący sobie 14 lat), mój szwagier swój sprzedał rok temu (sześcioletni).

Z drugiej strony byłem też na zajęciach z mistrzynią jogi w pełnym tego słowa znaczeniu, Gabriellą Giubilaro z Florencji. No i Gabriella w pewnej chwili mówi tak: „nie pokażę wam pełnej wersji tej asany, ponieważ przeszkadzają mi wałki tłuszczu na bokach". Najpierw pomyślałem sobie "niezła luzara", później – "tusza nie jest problemem", aż w końcu uświadomiłem sobie, że joga to wolność również od jogi. Bo co zrobisz, kiedy przebywasz w pozycji, Twoje ciało jest doskonale wydłużone, umysł sięga nieba, a twoje dziecko z największym zaangażowaniem (a dzieci angażują się w 100% we wszystko co robią), wali cię grzechotką po głowie?

No tak, to o pługu w następnym wcieleniu, hmm... sorki: odcinku.

Maciej Siudyła

Hatha Joga

Być może spotkałeś się już z tą nazwą. Może cię zaintrygowała, może zaskoczyła lub przeszedłeś obok niej obojętnie. Ja z jogą spotkałem się jeszcze w latach osiemdziesiątych, kiedy funkcjonowała pod zakamuflowaną nazwą "ćwiczeń relaksacyjno - koncentracyjnych".

Na szczęście teraz możemy cieszyć się pełnym dostępem do tej nauki i filozofii zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktycznym.

Ja zawsze byłem praktykiem, więc wybacz mi proszę, drogi czytelniku, jeśli poniższe informacje nie będą dla Ciebie w pełni satysfakcjonujące, ale, jak mawiał jeden z mistrzów jogi Swami Sivananda, "uncja praktyki jest cenniejsza od tony teorii".

Joga to nauka sprzed 5 tysięcy lat. Jest swego rodzaju prezentem od starożytnych joginów dla współczesnego człowieka "bombardowanego" cywilizacją.

Naukę jogi usestymatyzował w Jogasutrach Patajali w III w p.n.e. w tzw. 8-miostopniową ścieżkę Patanjalego.

- jamy i nijamy - nakazy i zakazy moralne

- asany - postawy jogi

- pranajama - ćwiczenia oddechowe

- pratyahara - kontrola zmysłów

- dharana - koncentracja na wybranym obiekcie

- dhyana – kontemplacja

- samadhi – oświecenie

Moją nauczycielką jest Swami Saradananda bezpośrednia spadkobierczyni nauki Swami Sivanandy, która odwiedzi nas znowu za kilka dni w czerwcu.

Pozdrawiam i do zobaczenia
Maciej Siudyła

przykładowy zestaw ćwiczeń

lekcja dla początkujących wg Sivananda YOGA school

czas trwania ok. 1 – 1,5 h



1. relaks, savasana, pozycja ‘martwego ciała’: (2 min.) oddychanie brzuszne, oddech wolniejszy, tętno wolniejsze, całe ciało odpoczywa

2. oddychanie naprzemienne, anuloma viloma: (6 min.) ddychanie pełne, wykorzystujące całą objętość płuc, energetyzuje ciało, relaksuje umysł, uspokaja, usuwa bezsenność

3. ćwiczenia ramion i szyi: (1 min.) usuwa sztywność w barkach i kręgach szyjnych

4. powitanie słońca, surya namaskar: (10 min*) rozciąga i rozgrzewa całe ciało, usprawnia kręgosłup

5. unoszenie nóg, vatayanasana: (3 min.) wzmacnia mięsnie brzucha, krzyża, przygotowuje do stania na głowie, masuje jelita, usuwa wzdęcia

6. delfin: (1 min.) przygotowuje do stania na głowie, wzmacnia mięśnie ramion i barków

7. stanie na barkach (świeca), sarvangasana: (2 min.) pozycja odwrócona, dotlenia głowę i mózg, wzmacnia i odmładza całe ciało, stymuluje tarczycę, ułatwia oddychanie brzuszne

8. pług, halasana: (2 min.*) uelastycznia kręgosłup, szczególnie kręgi szyjne i barki, wzmacnia mięśnie pleców, ramion, masuje narządy brzuszne

9. most, Sethu bandhasana: (1 min.*) wzmacnia mięśnie brzucha, kręgosłupa i nadgarstki

10. ryba, Matsyasana (matsya - inkarnacja boga Vishnu): (2 min.*) wzmacnia nerwy szyi i pleców, przeciwdziała garbieniu się, umożliwia głębokie oddychanie klatką piersiową, stymuluje tarczycę,

11. skłon do przodu, paschimothasana: (3 min.) rozciąga dolny odcinek kręgosłupa, usprawnia funkcje narządów wewnętrznych, korzystnie wpływa na układ nerwowy

12. równia pochyła (płaszczyzna skośna): (1 min.*) wzmacnia ramiona, nogi, nadgarstki

13. kobra, bhujangasana: (2 min.*) wzmacnia mięśnie pleców, masuje narządy wewnętrzne, stymuluje układ trawienny i rozrodczy

14. świerszcz, salabhasana: (2 min.*) wzmacnia mięśnie brzucha, krzyża, nóg, masuje narządy wewnętrzne

15. łuk, danurasana: (2 min*) masuje narządy wewnętrzne, stymuluje witalność

16. wielbłąd, ustrasana: (2 min*) wzmacnia kręgosłup, przynosi korzyść osobom z pochylonymi ramionami i przygarbionymi plecami

17. pozycja dziecka, embrion: (1 min.) pozycja odpoczynku, rozciąga kręgosłup, uspokaja umysł, spowalnia oddech i bicie serca.

18. skręty kręgosłupa, matsyendrasana: (2 min.) tonizuje nerwy rdzeniowe i więzadła, poprawia trawienie

19. skłon do stóp, uttanasana: (3 min.) wzmacnia mięśnie nóg i bioder, rozciąga kręgosłup i stawy, dotlenia głowę, wycisza i uspokaja

20. trójkąt, trikonasana: (2 min.) rozciąga i wzmacnia mięsnie tułowia i kręgosłupa, uelastycznia biodra i nogi

21. wojownik, virabhadrasana: (2 min.) rozciąga i wzmacnia mięsnie tułowia i kręgosłupa, uelastycznia biodra i nogi

22. drzewo, vrksasana: (2 min.) wycisza umysł, wzmacnia stawy skokowe i mięśnie nóg, wydłuża kręgosłup, otwiera klatkę piersiową i uelastycznia barki

23. orzeł, garudasana: (2 min.) rozwija i wzmacnia mięśnie nóg, uwalnia napięcia w plecach i uczy zachować równowagę i skupienie

24. relaks końcowy, savasana, pozycja ‘martwego ciała’: (10 min.) likwiduje napięcia mięśniowe, wycisza, daje uczucie świeżości jak po długim zdrowym śnie

*) po asanie krótki relaks w pozycji savasana - „martwego ciała” przez 6 oddechów

oprac. Ewa Kochanowska